به ۱۰ نمونه از معماری بناهای تاریخی ایران به همراه تصاویر جذاب از آن ها پرداخته ایم.
منارجنبان
منارجنبان یکی از ابنیه تاریخی استان اصفهان است که با نام آرامگاه شیخ امیر عبدالله نیز شناخته می شود. شیخ امیر عبدالله، یکی از افراد عابد و زاهد اصفهان بوده است که روزی روزگاری در این شهر زندگی می کرد. نام اصلی شخصی که جسم مطهرش در منارجنبان دفن شده است، عبدالله بن محمود صقلابی بود. سازه منارجنبان، در زمان حکومت خدابنده اولجایتو ساخته شده است. همچنین روی سنگ قبر شیخ امیر عبدالله نیز عددی تحت عنوان ۷۱۶ نقش بسته است که تاریخ شناسان ایرانی معتقدند این عدد به سال ساخت این بنای شگفت انگیز اشاره می کند.
مسجد حضرت ولیعصر (عج)
مسجد حضرت ولیعصر (عج) در تهران، چهار راه ولیعصر (عج) و مجاورت با تئاتر شهر قرار گرفته است و یکی از عجیب ترین و در عین حال جذاب ترین سازه هایی است که در ایران ساخته شده است. مسجد حضرت ولیعصر (عج) ظاهری کاملا مدرن و امروزی دارد و به دلیل نداشتن ویژگی های مساجد ایرانی (گنبد و مناره) مورد نقد و اعتراض افراد زیادی قرار گرفته است. اما چیزی که باعث افتخار است، این است که مسجد حضرت ولیعصر (عج) یکی از هشت نامزد نهایی جشنواره جهانی معماری در بخش سازه های مذهبی شد. این جشنواره امسال در کشور هلند و شهر آمستردام برگزار شد و در مجموع حدود ۵۴۰ اثر از ۵۵ کشور جهان در ۳۰ بخش با یکدیگر به رقابت پرداختند.
سعدیه
سعدیه که همه آن را با نام آرامگاه سعدی شیرازی، شاعر بلند آوازه ایرانی می شناسیم یکی از جاذبه های توریستی شگفت انگیز ایران است که در شهر شیراز واقع شده است. آمارها نشان می دهد شیراز از زمان های گذشته تا کنون، یکی از محبوب ترین شهرهای ایران از نظر گردشگری بوده است. وجود آثاری چون حافظیه و سعدیه باعث همچین اتفاقی شده است. سعدیه، دارای آرایشی هشت ضلعی است که سنگ قبر سعدی در وسط آن قرار گرفته است. هفت کتبیه در هفت ضلع این بنا قرار گرفته و سقف این مجموعه نیز با کاشی کاری ایرانی تزئین شده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید مقبره سعدی (سعدیه) در زمان سعدی خانه وی بوده و سعدی در آن زندگی می کرده است و پس از مرگ وی، از آن به عنوان آرامگاه او استفاده شده است. سعدیه یکی از مکان های دیدنی ای است که مثال خوبی برای معماری بناهای تاریخی ایران به شمار می رود.
قلعه شوش
قلعه شوش یکی از بناهای تاریخی و ارزنده ایران است که در شهر شوش استان خوزستان واقع شده است. استان خوزستان، از استان های بسیار قدیمی ایران است که در آن ابنیه تاریخی بسیاری قرار دارد و به همین دلیل می توان آثار معماری این شهر را جزوی از تمدن ایران و معماری ایرانی دانست. قلعه شوش نیز دارای تاریخچه ای جالب و منحصر به فرد است. قلعه شوش در نزدیکی آرامگاه دانیال نبی و بر روی تپه ای قدیمی قرار دارد. این بنا در زمان قاجاریه ساخته شده است و در حال حاضر از آن به عنوان مرکز تحقیق و نگهداری آثار باستانی استفاده می شود. قلعه شوش در فهرست آثار ملی و میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
مسجد آقا بزرگ
در این قسمت از مقاله معماری بناهای تاریخی ایران به معرفی مسجد آقا بزرگ پرداخته ایم. مسجد آقابزرگ یکی از سازه های مذهبی قدیمی است که در شهر کاشان قرار دارد. این مسجد را به ملا مهدی نراقی (معروف به آقا بزرگ) نسبت داده اند. ساخت این مجموعه توسط شخصی نیکوکار و خیّر به نام حاج تقی خانبان و در دوره محمد شاه قاجار صورت پذیرفته است.
خانه و حسینیه امینی ها
خانه و حسینیه امینی ها یکی از سازه های قدیمی شهر قزوین است که در سال ۱۲۷۵ ساخته شده و معماری خاص و منحصر به فرد آن، زبانزد همگان است. ظاهر معماری خانه و حسینیه امینی ها به گونه ای است که می توان حدس زد این خانه مربوط به خانواده ای اعیان بوده است. امروزه از خانه و حسینیه امینی ها به عنوان حسینه استفاده می شود. این سازه هنگامی که ساخته شد در کنار یک رودخانه بود؛ اما با گذشت زمان، این رودخانه تبدیل به یک خیابان به نام خیابان مولوی شد. همچنین در نزدیکی خانه و حسینیه امینی ها حمامی وجود دارد که برخی آن را به خانواده امینی ها نسبت می دهند.
کاخ هشت بهشت
این قسمت از مقاله معماری بناهای تاریخی ایران به عمارت کاخ هشت بهشت اختصاص دارد. کاخ هشت بهشت یکی از عمارت های تاریخی شگفت انگیز ایرانی است که در شهر اصفهان قرار گرفته است. هشت بهشت یکی از باغ های مسطح به شمار می رود که در زمان صفویان ساخته شده و ساخت آن در سال ۱۰۸۰ شمسی پایان یافته است. طول این عمارت ۳۰ متر و عرض آن حدود ۳۵ متر می باشد و سطح آن از باغ مجاورش ۲ متر بالاتر است. تمام فضای سقف عمارت کاخ هشت بهشت را موزاییک های جذاب ایرانی پوشانده و آینه کاری هایی که روی دیوار این بنا تعبیه شده، بر زیبایی آن افزوده اند.
موزه آبادان
موزه آبادان یکی از بناهای قدیمی شهر آبادان است که در ضلع جنوب غربی دانشکده نفت ساخته شده است. زمین این بنا حدود ۴۰۰۰ متر و ساختمان آن با کمک شرکت نفت آبادان و تحت نظر جامعه شناس مشهور اهل کشور روسیه، هانیبال طراحی و اجرا شده است. این بنا در سال ۱۳۴۰ بهره برداری شد و در زمان جنگ تحمیلی ایران و عراق، خسارت های جزئی ای دید که با مرمت آن ها، دوباره قابل استفاده علاقه مندان به این بنای زیبای تاریخی شد.
مسجد جامع قم
مسجد جامع قم یکی از سازه های بسیار قدیمی شهر قم می باشد که علاوه بر اهمیت مذهبی، از نظر معماری نیز توجه افراد زیادی را به خود جلب کرده است. زمان ساخت دقیق این مسجد هنوز مشخص نیست و نظرات زیادی پیرامون این قضیه وجود دارد. برخی می گویند این مسجد به دستور امام حسین عسگری (ع) در قرن ۳ قمری ساخته شده و برخی معتقدند این مسجد در سال ۲۶۵ به دست علی بن آم اشعری معماری شده است. اما طبق بررسی تاریخ شناسان و با توجه به تحقیقات به عمل آمده، به احتمال زیادی این مسجد در زمان سلجوقیان طراحی و ساخته شده است.
سرای بازار مشیر
سرای بازار مشیر یکی از مکان های تاریخی و قدیمی شهر شیراز است که در زمان قاجاریه ساخته شده است.. معماری این مکان شباهت زیادی به بازار وکیل دارد. بازار مشیر در خروجی بازار وکیل جنوبی قرار گرفته است و از نظر شباهت ظاهری و معماری ای که این دو مکان با هم دارند، بسیاری از افراد فکر می کنند که بازار مشیر و بازار وکیل یکی بوده اما این طور نیست. سرای بازار مشیر در زمان های دور به علت ویژگی های خاصی که داشت، از مکان های مهم و تاثیرگذار شیراز به شما می رفت که در یکی از مکان های مهم شیراز (نزدیکی شاهچراغ) قرار داشت.
این بنا که از موارد سنتی معماری بناهای تاریخی ایران به شمار می رود، گردشگران خارجی و داخلی زیادی را به خود جذب کرده است و جالب است بدانید در این بازار بسیاری از کالاهای شهر شیراز و کل استان فارس عرضه می شود. این کالاها شامل صنایع دستی، خاتم سازی و معرق کاری، قلم زنی، حکاکی و همچنین فرش می باشد. سنگ های گران قیمت و زیورآلاتی از جنس طلا و نقره نیز در این بازار وجود دارد که با مراجعه به آن می توان آن ها را خریداری نمود.
منبع: گروه معماری آریان
